De impact van het coronavirus (COVID-19) op de voetbalindustrie

Het coronavirus (COVID-19) heeft inmiddels de hele wereld getroffen en dus ook de voetbalwereld. Naast de sportieve gevolgen zijn er ook enorme financiële en juridische gevolgen waar de wereldvoetbalbond FIFA samen met de continentale bonden, de nationale bonden en andere stakeholders een oplossing voor moeten vinden.

Nederland komt langzaam tot stilstand door de maatregelen om de verdere verspreiding van de coronapandemie tegen te gaan. Maandag 23 maart heeft het kabinet aanvullende maatregelen genomen in de aanpak van het coronavirus. Twee van die maatregelen zijn:

Blijf zoveel mogelijk thuis. Ga alleen naar buiten voor werk wanneer u niet thuis kunt werken, voor boodschappen, of om voor anderen te zorgen. Een frisse neus halen kan, maar doe dit niet in een groep. Houd altijd afstand van anderen (minimaal 1,5 meter) en vermijd sociale activiteiten en groepen mensen. Ook thuis: maximaal drie mensen op bezoek en hou ook dan afstand tot elkaar; en
Alle bijeenkomsten worden verboden tot 1 juni (in plaats van 6 april), ook met minder dan 100 mensen.

Het ligt daarom voor de hand dat ook na 6 april de groepstrainingen van de voetbalclubs nog niet hervat zullen worden. Bovendien moet je concluderen dat er in ieder geval tot 1 juni geen voetbalwedstrijden met publiek zullen worden gespeeld.

Transfer window

Er bestaat ook bezorgdheid over de transferperiode van deze zomer. De voetbalcompetities zijn inmiddels nagenoeg overal in de wereld stilgelegd. De voorkeur van de bonden en die van de clubs gaat er vooralsnog naar uit dat de competities worden uitgespeeld. De reden daarvoor is sportief én commercieel van aard. Als men daadwerkelijk daartoe besluit, zullen die competities in beginsel op 30 juni 2020 moeten zijn uitgespeeld. Een van de voornaamste redenen daarvoor is dat de spelerscontracten voor dit seizoen (2019/2020) dan aflopen. Bovendien zijn er ook spelers die al een nieuw contract bij een andere club hebben getekend dat op 1 juli 2020 zal ingaan.

The Bureau of the FIFA Council

Mede naar aanleiding van het vorenstaande heeft FIFA op 18 maart een werkgroep in het leven geroepen die de volgende drie onderwerpen moet onderzoeken:

Kalender: de mogelijkheid om uiteindelijk passende wereldwijde oplossingen te vinden voor wedstrijden op alle niveaus, rekening houdend met de behoeften van alle belanghebbenden, terwijl de gezondheid van alle deelnemers altijd een eerste prioriteit blijft;
Transfer van spelers: het beoordelen van de noodzaak van wijzigingen of het invoeren van tijdelijke dispensatieregels met betrekking tot de transferregels om zowel spelers als clubs te beschermen en tevens de registratieperiodes (transferperiode) aan te passen; en
Noodfonds: het beoordelen van de economische impact voor verschillende belanghebbenden in het voetbal, om te analyseren of een noodfonds op mondiaal niveau nodig zal zijn en hoe dat concreet tot uitvoering moet worden gebracht.

Mijn zienswijze

Kalender

Uiteraard zal de gezondheid van alle deelnemers de eerste prioriteit zijn. Alleen al daarom is het ongeoorloofd om de voetbalcompetities al op korte termijn te hervatten. Persoonlijk acht ik de kans klein dat de Nederlandse voetbalcompetities vóór 30 juni uitgespeeld zullen zijn. Het ligt namelijk in de lijn der verwachting dat de maatregelen die nu voor de Nederlandse voetbalwereld gelden vanaf 6 april zullen worden verlengd. In dat geval is het aan te bevelen dat de Eredivisie CV, de KNVB en de voetbalclubs zich nu gaan buigen over de vraag hoe het seizoen 2019/2020 moet worden afgesloten en alvast de scenario’s voor het nieuwe seizoen in kaart gaan brengen. Daarmee zal ook een einde worden gemaakt aan een aantal onzekerheden die nu bij onder meer spelers, clubs en sponsoren spelen.

Zomer transfer window

Er bestaat nu nog te veel onzekerheid of de nationale competities überhaupt uitgespeeld zullen worden. Wanneer de nationale competities – of enkele daarvan – toch na 30 juni uitgespeeld worden, zou de periode van de reguliere transferperiode (tot 1 september) internationaal gezien voor ongelijke en oneerlijke concurrentie kunnen zorgen. In dat geval is het aan te bevelen om de transferperiode eenmalig te verlengen tot en met eind januari 2021. De clubs zullen dan in de tussenliggende periode spelers kunnen transfereren. Dit zou een simpele en werkbare oplossing zijn. Dit zou overigens niet nieuw zijn, omdat de clubs al in het tijdperk van vóór de invoering van de ‘transfer window‘ het gehele jaar door spelers konden transfereren.

Noodfonds

De economische impact van de coronacrisis op de voetbalindustrie zal buitengewoon groot zijn. De eerste schatting van de schade voor de Spaanse voetbalcompetitie La Liga is circa € 700 miljoen, terwijl de voorspellingen voor de Italiaanse competitie variëren tussen € 700 miljoen en € 1 miljard. De schatting van de schade voor de Duitse voetbalcompetitie Bundesliga zou op ongeveer € 800 miljoen liggen.

Op dit moment lijden (ook) de Nederlandse voetbalclubs schade doordat de voetbalwedstrijden niet gespeeld worden. Het staat nu nog niet vast hoe groot die schade zal zijn. De financiële impact voor de Nederlandse voetbalclubs zal echter met name het komend seizoen zichtbaar worden. De voetbalclubs verdienen namelijk hun inkomsten vooral met ticketing, seizoenkaarten, sponsoring en tv-rechten. Daarbij is het relevant te vermelden dat grotere clubs meer bronnen van inkomsten hebben zoals spelersverkoop, terwijl de kleinere clubs meer afhankelijk zijn van de lokale sponsoren en kaartverkoop. Eén ding staat vast: de coronacrisis zal een impact hebben op alle inkomstenbronnen van de voetbalclubs.

Het is aannemelijk dat (relatief kleinere) voetbalclubs – zolang er nog onzekerheid bestaat over hoe en wanneer men verder kan – terughoudend zullen zijn met het aangaan van nieuwe verplichtingen per 1 juli en dus ook met het sluiten van nieuwe spelerscontracten. De spelers van wie de contracten op 30 juni aflopen en die nog geen nieuwe club hebben, zullen mogelijk daarom in een onzekere situatie terechtkomen.

Het moge duidelijk zijn dat er op verschillende niveaus en bij verschillende partijen behoefte zal bestaan gebruik te maken van het noodfonds dat door de FIFA, UEFA en andere bonden (nog) moet worden opricht. Het is overigens geen geheim dat de FIFA enorme reserves (circa drie miljard euro) heeft waaruit nu geput kan worden. Het noodfonds zal vooral de relatief kleinere voetbalclubs en ook de spelers van die clubs een compensatie moeten bieden. Immers, je hebt iedereen nodig om de competities in de toekomst nog in stand te kunnen houden.

Vragen?
Heeft u na het lezen van dit artikel vragen, neem dan gerust contact op met Zabih Etemadi. Zabih is gespecialiseerd op het gebied van sportrecht en ondernemingsrecht. Hij is te bereiken via telefoonnummer 020 820 44 67 of per e-mail: etemadi@loyr.nl.