Uitstoting van een aandeelhouder (nieuw: art. 2:336a BW)

Wat is “uitstoting”?
Uitstoting is een rechterlijk bevel op grond waarvan een aandeelhouder zijn aandelen moet overdragen, omdat zijn gedrag het belang van de vennootschap ernstig schaadt. Sinds 1 januari 2025 is de regeling door de Wet aanpassing geschillenregeling en verduidelijking ontvankelijkheidseisen enquêteprocedure (“Wagevoe”) gemoderniseerd. De procedures lopen via de Ondernemingskamer (OK) van het Gerechtshof Amsterdam.

Het nieuwe artikel 2:336a BW in het kort

Wie kan verzoeken?
Eén of meer medeaandeelhouders die alleen of samen minstens 1/3 van het geplaatste kapitaal verschaffen.

Wanneer?
Als de betreffende aandeelhouder door zijn gedragingen het vennootschapsbelang zodanig schaadt dat zijn aandeelhouderschap redelijkerwijs niet kan worden geduld.

Belangrijk nieuw punt: Het gaat niet meer alleen om gedrag “als aandeelhouder”. Ook gedrag buiten die hoedanigheid kan meewegen, bijvoorbeeld als bestuurder, werknemer of concurrent.

Bij welke rechter?
De aandeelhouder dient een verzoekschrift in bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam (één feitelijke instantie).

Waarom is dit veranderd?
Onder de oude regeling (art. 2:336 BW oud) lag de drempel hoog, omdat vooral gedrag in de hoedanigheid van aandeelhouder telde. Dat bemoeilijkte ingrijpen bij bijvoorbeeld concurrentie of obstructie buiten de AVA. De wetgever heeft dit met artikel 2:336a BW uitdrukkelijk verruimd. Voortaan kunnen dus ook gedragingen buiten de hoedanigheid van aandeelhouder tot uitstoting leiden.

Voorbeelden uit de toelichting (praktijksituaties)
Volgens de Memorie van Toelichting kan bijvoorbeeld een beroep op het artikel worden gedaan als “een medeaandeelhouder met de vennootschap in concurrentie treedt, waardoor voor de vennootschap bestemde inkomsten wegvloeien en het belang van de vennootschap zodanig wordt geschaad dat het handhaven van die medeaandeelhouder redelijkerwijs niet langer kan worden geduld.”

Stand van de rechtspraak
Hoewel tot dusver weinig is geprocedeerd op grond van dit nieuwe artikel, kwam de Ondernemingskamer op 7 augustus 2025 voor het eerst tot een beschikking waarin zij een uitstotingsverzoek toewees. De zaak betrof een vennootschap van twee broers, van wie de onderlinge relatie ernstig verstoord was geraakt. De Ondernemingskamer overwoog:

“Door het gedrag van beide aandeelhouders is een onoplosbare impasse ontstaan in het bestuur en de algemene vergadering, waardoor het belang van [de vennootschap] zodanig is en wordt geschaad, dat het voortduren van hun gezamenlijk aandeelhouderschap in redelijkheid niet kan worden geduld.”

Wanneer is uitstoting kansrijk?
De volgende omstandigheden zullen worden meegenomen in de beoordeling:

• Ernst en aantoonbaarheid van schade aan het vennootschapsbelang;
• Causaal verband tussen gedragingen en de schade/impasse;
• Alternatieven (minder vergaande maatregelen geprobeerd?);
• Aandeelhoudersdrempel (≥ 1/3 kapitaal) en procesroute (verzoek bij de OK).

Wat kun je doen als je problemen herkent?

• Documenteer concrete gedragingen (data, e-mails, klantverliezen, bestuursimpasse).
• Beoordeel of minder vergaande oplossingen mogelijk zijn (afspraken, governance-aanpassingen, uittreding).
• Laat toetsen of een uitstotingsverzoek strategisch en juridisch kansrijk is.

Herken je binnen jouw onderneming situaties waarin aandeelhoudersverhoudingen onder druk staan? Wij denken graag mee over de juridische oplossingen, waaronder de mogelijkheden tot uitstoting. Neem contact op met onze ondernemingsrecht advocaten Jasper van Mens via vanmens@loyr.nl of Zabih Etemadi via etemadi@loyr.nl.